Park Narodowy Bory Tucholskie

Utworzony 1 lipca 1996r na podstawie rozporządzenia nr 305 Rady Ministrów z dnia 14 maja 1996r. (Dz. U. Nr 64, poz. 305) do 1 stycznia 1999 r. w województwie bydgoskim – obecnie województwie pomorskim.
Powierzchnia 4789,34 ha.
Powierzchnia otuliny 10292,24 ha.
79 % powierzchni Parku zajmują lasy (3798,3 ha), 11% wody (530 ha) i 10% pozostałe ekosystemy, w tym: grunty rolne 68,9 ha, bagna, torfowiska i łąki – 392,1 ha.
W godle parku znajdują się sosny z siedzącym na konarze głuszcem na tle jeziora.
Park reprezentuje obszar Borów Tucholskich na Pojezierzu Pomorskim. Urozmaicona rzeźba terenu ukształtowana została w wyniku działalności lodowca, który zalegał na tych terenach w ostatnim zlodowaceniu bałtyckim – stadiale pomorskim. Spotykane tu formy polodowcowe zostały dość szczegółowo opisane w części dotyczącej Borów Tucholskich. O unikatowych walorach przyrodniczo-krajobrazowych Parku decyduje przede wszystkim bogata sieć hydrograficzna. Obszar Parku jest wybitnie pojezierny. Spotkać tu można prawie wszystkie typy genetyczne i limnologiczne jezior: rynnowe, wytopiskowe, lobeliowe, oczka, kotły i kociołki – w sumie 17 jezior większych od 1 ha.
Jednym z najciekawszych zjawisk hydrologicznych w skali Pojezierza jest zlewnia Strugi Siedmiu Jezior. Są to połączone naturalnym ciekiem wodnym jeziora: Mielnica – Skrzynka, Płęsno, Główka, Bełczak, Jeleń, Zielone i Ostrowite. Zlewnia Strugi o powierzchni 3680 ha, charakteryzuje się:

ˇ jednolitym podłożem, piaszczysto-sandrowym z lokalnymi nagromadzeniami utworów organicznych
ˇ 100% zalesieniem
ˇ brakiem antropogenicznych źródeł zanieczyszczeń środowiska i wód wewnętrznych zlewni
ˇ dużym udziałem naturalnych zbiorników wodnych

Interesującą grupę jezior stanowią izolowane zbiorniki wodne o krystalicznie czystej wodzie, tzw. jeziora lobeliowe, z charakterystyczną dla nich roślinnością (Małe Gacno, Wielkie Gacno, Głuche i Nierybno).

Cenną przyrodniczo grupą jezior są także jeziora dystroficzne o powierzchni z reguły mniejszej niż 1 ha. Otoczone nasuwającym się na nie płem torfowców. Są miejscem występowania wielu chronionych i rzadkich gatunków roślin. Pło najczęściej przechodzi w torfowisko wysokie, a na okrajkach w bór bagienny np., jeziorka Rybie Oko i Kacze Oko.

Roślinność
Na terenie PNBT wyróżniono 37 zbiorowisk roślinnych. Dominują w Parku ekosystemy świeżych borów sosnowych m.in. z zimoziołem północnym w runie. Znaczne powierzchnie zajmują również bory chrobotkowe z dużym udziałem rzadkich gatunków porostów. Flora porostów liczy około 200 gatunków, z czego znaczny procent tworzą chrobotki (Cladonia), brodaczki (Usnea) i włostki (Bryoria). Niezwykle cennymi składnikami flory Parku są rośliny związane z jeziorami lobeliowymi: lobelia jeziorna, poryblin jeziorny i brzeżyca jednokwiatowa. Piaszczyste brzegi jezior lobeliowych porasta widłak torfowy i goździsty. Na brzegach innych jezior spotkać można interesujący gatunek atlantycki – kłoć wiechowatą. Torfowiska wysokie i przejściowe są siedliskiem dla turzycy bagiennej, rosiczki okrągłolistnej, długolistnej i pośredniej, przygiełki brunatnej, czermieni błotnej i innych. Dużym urozmaiceniem są śródleśne łąki, na których odnaleźć można m.in. nasięźrzał pospolity.
Zwierzęta
Na obszarze Parku stwierdzono występowanie 144 gatunków ptaków, w tym 108 lęgowych, m.in. żuraw, puchacz, bielik, gągoł i zimorodek. Symbolem PNBT jest głuszec – ptak, który jeszcze niedawno licznie występował w Borach Tucholskich, a szczególnie w Nadleśnictwie Klosnowo. W planach jest reintrodukcja tego kuraka na terenie Parku. Z dużych ssaków występują: jelenie, sarny, dziki, lisy, kuny, jenoty, wydry i borsuki. W roku 1978 na obszarze Strugi Siedmiu Jezior reintrodukowano bobra europejskiego, zwiększającego z roku na rok swoją liczebność. 25 gatunków ryb, 43 gatunki ssaków, 13 gatunków płazów i 6 gatunków gadów. Szczególną rolę w środowisku pełnią nietoperze: karlik większy, gacek brunatny, nocek duży, rudy i Natterera. W jeziorach Parku występują: sieja, sielawa, węgorz, okoń, lin, leszcz, różanka, koza, miętus. Płazy reprezentują: żaba trawna, moczarowa, ropuchy zielona i szara oraz traszki grzebieniasta i zwyczajna. Z gadów najliczniej występuje żmija zygzakowata.
Kultura materialna i turystyka
Nad jeziorem Charzykowskim i Karsińskim znajdują się ważne ośrodki turystyczne Borów Tucholskich. W ostatnich latach szczególnie rozwinęła się agroturystyka np. we wsi Swornegace. Rzeka Brda od lat jest znanym szlakiem kajakowym. Poza Brdą do uprawiania kajakarstwa doskonale nadają się Zbrzyca i Chocina. Charzykowy zasłynęły jako kolebka żeglarstwa śródlądowego w Polsce. Jezioro Charzykowskie ze swoimi licznymi zatoczkami jest niezwykle atrakcyjne dla żeglarzy latem i bojerowców zimą. Szlaki rowerowe pozwalają na dokładne zapoznanie się z urokami Borów Tucholskich. Przez teren Parku prowadzą znakowane szlaki piesze. Do najciekawszych pod względem przyrodniczo – kulturowym zaliczany jest czerwony Szlak Kaszubski im. Juliana Rydzkowskiego, z Chojnic do Wiela. Leśne ścieżki poprowadzą turystę przez wsie i przysiółki Ziemi Zaborskiej. Zabory to stara nazwa historyczna odnosząca się do terenu położonego „za borami” patrząc z dawnych ośrodków władzy i administracji świeckiej czy duchownej. Historyczna Ziemia Zaborska obejmowała tereny starych parafii Brusy, Wiele i Czersk. Z czasem objęto nazwą równie starą parafię Swornegace, a współcześnie tylko w sensie etnograficznym także okolicę Dziemian i Lipusza. Mieszkańcy Ziemi Zaborskiej zwani są Zaborakami, Krebanami lub Krubaniami. We wsiach Swornegace i Męcikał zachowały się drewniane chaty kaszubskie. W miejscowości Chociński Młyn można podziwiać pozostałości tartaku wodnego.

Park Narodowy „Bory Tucholskie”

ul. Długa 33; 89-606 Charzykowy

tel./fax.: +48 (052) 398 83 97

www: http://park.borytucholskie.info;

email: sekretariat@pnbt.asi.pl

Źródło opisu: www.wolinpn.pl
Źródło zdjęć: www.wolinpn.pl
Dodane: 2008-05-19 18:18:19 przez Gorroz

Lokalizacja