Wieś Zagwiździe powstała w połowie XVIII wieku, w związku z budową w 1754 roku na zlecenie króla Fryderyka II huty żelaza „Kreuzburgerhütte” (Huta Kluczborska). Do jej szybkiego rozwoju przyczyniło się zapotrzebowanie na amunicję, którą w pierwszym okresie produkowała.

W celu uruchomienia maszyn spiętrzono wody rzeki Budkowiczanka. Jako pierwsze powstały wielki piec z wieżą gichtociągową oraz odlewnia, nieco później fryszerka. Woda kierowana była kanałem do budynku nieodległej młotowni. W źródłach z 1793 roku można znaleźć wzmiankę o 3 piecach hutniczych do wytapiania żelaza i jednym do cynku.

W roku 1755 roku we wsi mieszkały 24 rodziny, ale liczba mieszkańców systematycznie rosła: w roku 1819 było ich 769, a w 1840–1058. W 1765 roku istniała już szkoła pod patronatem władz hutniczych – Szkoła Hutnicza, jak ją określano, z niemieckim wykładowym (w 1871 roku przekazana parafii ewangelickiej w Zagwiździu), w 1784 utworzono Gminną Szkołę Katolicką z polskim językiem nauczania.

W 1761 roku wojska rosyjskie zniszczyły hutę, ale po ich wycofaniu przystąpiono do odbudowy.

Do dzisiaj zachowało się kilka obiektów :

– odlewnia z 1839 roku, rozbudowana w XIX i XX wieku, z wielkim piecem i wieżą gichtową

– młotownia z 1806 roku – częściowo zachowało się wyposażenie: drewniany młot oraz pozostałości pieców.

– magazyny – w jednym z nich, pochodzącym z 1802 roku została utworzona Regionalna Sala Muzealna

– kanały robocze – częściowo zniwelowane

– dwa zbiorniki retencyjne na rzece Budkowiczance

Zabudowania odlewni dziś – na pierwszym planie jaz z 1754 roku na rzece Budkowiczance

Odlewnia stoi opuszczona i popada w ruinę, nieco więcej szczęścia miały zabudowania młotowni, gdyż ulokowano w nich muzeum. Również kanał wychodzący z pomieszczenia gdzie znajdują się koła napędowe nadal napełniony jest wodą, co razem tworzy wielce malowniczy widok.

W pomieszczeniach młotowni zachowały się śladowe resztki dawnego wyposażenia,

w tym drewniany młot kuźniczy i resztki pieców

W budynku dawnego magazynu urządzono Izbę Regionalną.

Źródło opisu: www.gliwiczanie.pl/Odwiedziny/eskapady/czerwiec…/250609-2.htm
Źródło zdjęć: pl.wikipedia.org/wiki/Zagwiździe
Dodane: 2010-05-16 22:27:42 przez martabielsk

Lokalizacja

Komentarze (4)