Centralne Muzeum Jeńców Wojennych – Łambianowice

Muzeum w Łambinowicach

Skomplikowana historia Łambinowic (do końca II wojny światowej: Lamsdorf) sięga lat siedemdziesiątych XIX w. Jest związana z utworzeniem pruskiego poligonu wojskowego, na którym później organizowano obozy odosobnienia. Pierwszy obóz powstał podczas wojny prusko-francuskiej (1870?1871) i był przeznaczony dla ok. 3,5?4 tys. jeńców francuskich. W latach I wojny światowej istniał na poligonie obóz jeniecki, przez który przeszło ok. 90 tys. żołnierzy z armii rosyjskiej, rumuńskiej, serbskiej, włoskiej, brytyjskiej i francuskiej (ententa). W okresie dwudziestolecia międzywojennego przebywało na tym terenie kilkadziesiąt tys. niemieckich imigrantów z ziem włączonych do Polski. W czasie II wojny światowej Lamsdorf zaliczano do największych niemieckich kompleksów obozowych w Europie. Przetrzymywano tu wówczas ok. 300 tys. żołnierzy koalicji antyhitlerowskiej (w tym blisko 200 tys. jeńców radzieckich), należących do prawie 50 narodów. Ostatni z obozów został utworzony po II wojnie światowej przez Polaków. Istniał w latach 1945?1946. Izolowano w nim głównie cywilną ludność niemiecką przeznaczoną do przesiedlenia w głąb Niemiec. Liczbę osób, które przebywały w obozie, określa się na ok. 5 tys.

Kilkadziesiąt tysięcy przetrzymywanych w Lamsdorf/Łambinowicach ludzi zmarło. Cmentarze wojenne, na których znajdują się ich prochy, wraz z pozostałościami obozowej zabudowy są ważnymi śladami materialnymi tragicznej przeszłości. Od 1968 r. istnieją one jako Pomnik Pamięci Narodowej, przemianowany w 2002 r. na Miejsce Pamięci Narodowej w Łambinowicach.

– Obóz jeniecki z wojny prusko-francuskiej (1870-1871)
– Obóz jeniecki z I wojny światowej
– Obóz repatriacyjny
– Stary Cmentarz Jeniecki
– Obozy jenieckie w latach II wojny światowej
– Stalag VIII B/Stalag 344 Lamsdorf, tzw. Britenlager
– Muzeum w Łambinowicach
– Obóz Pracy w Łambinowicach
– Stalag 318/VIII F/344 Lamsdorf, tzw. Russenlager
– Cmentarz Jeńców Radzieckich

Muzeum

Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu jest unikatową w skali europejskiej placówką, zajmującą się problematyką jeniecką i niektórymi zagadnieniami z zakresu najnowszej historii Polski. Muzeum prowadzi działalność naukowo-badawczą, dokumentacyjną, edukacyjną, wystawienniczą, wydawniczą, a także konserwatorską i upamiętniającą.

Placówka została założona w 1964 r. jako zamiejscowy oddział Okręgowego Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu. W 1965 r. stała się samodzielnym Muzeum Martyrologii Jeńców Wojennych w Łambinowicach, podległym Ministrowi Kultury i Sztuki. W roku 1973 zmieniono jej nazwę na Muzeum Martyrologii i Walki Jeńców Wojennych w Łambinowicach. Od 1984 r. placówka istnieje jako Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, a od 1999 r. jest podporządkowana władzom samorządowym województwa opolskiego.
Muzeum ma dwie siedziby: w Łambinowicach i Opolu, które są odległe od siebie o około 40 km. W Łambinowicach znajdują się działy Zbiorów i Konserwacji oraz Oświatowo-Wystawienniczy. Od momentu utworzenia siedzibą muzeum są tu obiekty pozostałe z dawnej zabudowy niemieckiego poligonu wojskowego (była komendantura Wehrmachtu i wartownia). Wzniesiono je w latach trzydziestych XX w. Po wojnie kilkakrotnie poddawano je modernizacji (lata: 1964, 1989?1993, 2003?2004). W obu budynkach, a także w zrekonstruowanym baraku Stalagu 318/VIII F/344 Lamsdorf jest prezentowana ekspozycja stała oraz wystawy czasowe. Muzeum w Łambinowicach znajduje się na terenie miejsca pamięci.

W Opolu mieści się dyrekcja muzeum, a także pozostałe działy: Naukowo-Badawczy, Dokumentacji i Biblioteka, Administracji oraz Finansowo-Księgowy. Budynek przy ulicy Minorytów zajmowany obecnie przez muzeum, stanowi własność tej placówki od 1984 r., a użytkowany jest przez nią od 1988 r. (wcześniej muzeum korzystało z pomieszczeń Archiwum Państwowego w Opolu przy ulicy Zamkowej). Pierwsze wzmianki o tym obiekcie pochodzą z XVIII w. Najprawdopodobniej był to miejski areszt, a w okresie nazistowskim ? więzienie gestapo. W latach osiemdziesiątych XX w. budynek został zaadaptowany na potrzeby muzeum, które to w następnej dekadzie przeprowadziło jego znaczącą rozbudowę. Prezentuje się tu wyłącznie wystawy czasowe.

Zbiory
Zbiory Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu to przede wszystkim przez lata pieczołowicie gromadzone pamiątki związane z jeńcami wojennymi, w szczególności polskimi, w latach II wojny światowej. Należą do najcenniejszych i największych w Polsce. Zostały przekazane muzeum w dużej mierze przez byłych jeńców i ich rodziny oraz różne instytucje i organizacje.

Zbiory muzeum tworzą archiwalia i muzealia, a także zbiór biblioteczny. Opiekę nad archiwaliami i księgozbiorem sprawuje Dział Dokumentacji i Biblioteka w Opolu, natomiast nad muzealiami ? Dział Zbiorów i Konserwacji w Łambinowicach. Archiwalia i muzealia są udostępniane badaczom po otrzymaniu zgody Dyrektora na pisemnym wniosku.

Zwracamy się z apelem do wszystkich, którzy posiadają jeszcze pamiątki związane z jeńcami wojennymi, o przekazanie ich do naszego muzeum. Zostaną tu otoczone profesjonalną opieką. Będą cennym dokumentem czasu niewoli.

Na zbiór muzealiów składa się ponad 8 tys. obiektów. Są to przedmioty używane bądź wytworzone przez jeńców wojennych w czasie niewoli, a także inne pamiątki w różny sposób ich dotyczące, np. rzeczy administracji i służby wartowniczej obozów jenieckich czy przedmioty stworzone po wojnie w trosce o pamięć o niewoli. Najstarsze obiekty pochodzą z obozów jenieckich z czasów I wojny światowej. Zasadniczą częścią kolekcji są jednak zabytki z II wojny światowej. Większość z nich dotyczy żołnierzy polskich w niemieckim systemie jenieckim. Jest również duża liczba pamiątek z obozów internowania żołnierzy Wojska Polskiego w Rumunii i Szwajcarii. W kolekcji znajdują się ponadto obiekty związane z niewolą polskich żołnierzy w ZSRR, ale jest ich niewiele.

Zabytki są zgrupowane w dwóch zespołach: Muzealia artystyczne oraz Muzealia historyczne. Do pierwszych zalicza się: Malarstwo; Grafikę i rysunek; Rzeźbę; Plastykę użytkową; Numizmatykę; filatelistykę; medalierstwo; Plakat artystyczny; Fotografię oraz Projekty, modele, makiety. Muzealia historyczne natomiast są natomiast podzielone na cztery działy, tj.: Przedmioty osobiste; Tekstylia poobozowe; Obuwie oraz Sprzęt poobozowy.

Gromadzeniem, przechowywaniem, konserwacją, opracowaniem, a także udostępnianiem muzealiów zajmuje się Dział Zbiorów i Konserwacji w Łambinowicach. Dostęp do pamiątek (od wtorku do piątku w godz. 8.00?15.00) uzyskuje się po otrzymaniu zgody Dyrektora na pisemnym wniosku. Podobna procedura dotyczy wykonywania kopii. Przeprowadzenie poszukiwań i wykonanie kserokopii, zdjęć i skanów można muzeum zlecić (Cennik specjalistycznych usług archiwalnych).

Działalność wystawiennicza należy do podstawowych zadań statutowych muzeum. Jest prowadzona z dużą intensywnością od początku istnienia tej placówki. Realizuje się ją w formie ekspozycji stałych bądź czasowych. W przypadku wystaw czasowych, w muzeum pokazywane są zarówno wystawy własne, jak i te, które zostały przygotowane przez inne placówki i instytucje. Celem wszystkich wystaw jest przedstawienie w przystępnej i interesującej formie najważniejszych faktów II wojny światowej, szczególnie dotyczących jeńców wojennych oraz samej historii Lamsdorf/Łambinowic. Zasadnicza część ekspozycji muzeum, którą można obejrzeć w Łambinowicach, ma charakter stały, pozostała natomiast ? czasowy. W siedzibie muzeum w Opolu prezentuje się wyłącznie wystawy czasowe. Są one również bezpłatnie wypożyczane innym muzeom, ośrodkom kultury, bibliotekom czy szkołom w kraju oraz za granicą.

Muzeum w Łambinowicach
ul. Muzealna 4, 48-316 Łambinowice
tel./fax +48 77 434 34 75
e-mail: lambinowice@cmjw.pl

Muzeum jest czynne dla zwiedzających:
wtorek-piątek 9:00 – 16:00
soboty, niedziele i święta 10:00 – 17:00

Źródło opisu: www.cmjw.pl/www/index.php?id=muzeum
Źródło zdjęć: www.cmjw.pl/www/index.php?id=muzeum
Dodane: 2010-05-16 23:17:39 przez martabielsk

Galeria

Lokalizacja

Komentarz (1)