Świętokrzyski Park Narodowy
Park położony jest w centralnej części kraju, na terenie województwa świętokrzyskiego. Obejmuje najwyższe pasmo Gór Świętokrzyskich – Łysogóry, z najwyższymi szczytami: Łysicą (612 m n.p.m.) i Łysą Górą (595 m n.p.m.), wschodnią część Pasma Klonowskiego (z górami Bukową, Psarską i Miejską) oraz część Pasma Pokrzywiańskiego (z Chełmową Górą).
Historia starań o objęcie ochroną Gór Świętokrzyskich sięga czasów przed I wojną światową. W roku 1921 powstał pierwszy w Górach Świętokrzyskich rezerwat im. Józefa Kostyrki na Chełmowej Górze (163 ha), a w roku następnym objęto ochroną rezerwatową dwa fragmenty Łysogór: na południowym zboczu Łysej Góry fragment o powierzchni 196 ha i na północnym zboczu Łysicy – 115 ha. W roku 1932 powiększono obszar rezerwatów do 1347 ha. Park narodowy oficjalnie utworzony został w 1950 roku na obszarze 6054 ha. W 1954 roku na terenie parku powstały dwa kolejne rezerwaty ścisłe: Czarny Las o powierzchni 26,45 ha oraz Mokry Bór o powierzchni 38,44 ha. Obecna powierzchnia parku wynosi 7626 ha, z czego 7212 ha zajmują lasy. Na terenie parku jest 5 obszarów ochrony ścisłej o łącznej powierzchni 1731 ha. Góry Świętokrzyskie są najstarszymi w Polsce i w Europie. Wypiętrzały się podczas kaledońskich ruchów górotwórczych 520-400 mln lat temu.
Obecny kształt nadały im hercyńskie ruchy górotwórcze sprzed około 300 mln lat. W okresie panowania morza na tym obszarze, na jego dnie gromadziły się różne osady, które utworzyły kilka podstawowych rodzajów skał takich jak łupki, zlepieńce, piaskowce i wapienie. W skałach tych zachowały się liczne dowody bogatego życia w ówczesnych morzach w postaci skamieniałych śladów organizmów roślinnych i zwierzęcych, z których liczne opisane zostały dla nauki dopiero w latach 1960-1985. W czwartorzędzie, trwającym ostatnie 2 miliony lat, Góry Świętokrzyskie pokrywał okresowo lodowiec. Wyróżniają się one na tle innych gór Polski oryginalną budową geologiczną, polegającą na odsłonięciu pokładów starszych skał zalegających na niżu na dużej głębokości. Największą osobliwością parku są gołoborza tj. podszczytowe rumowiska głazów kwarcytowych okresu kambryjskiego, pozbawione zazwyczaj roślinności naczyniowej.
Roślinność
Flora parku reprezentowana jest przez 129 gatunków porostów, 190 gatunków mszaków i 670 gat. roślin naczyniowych, z których 49 podlega prawnej ochronie gatunkowej. Do najbardziej cennych roślin parku należą: kosaciec syberyjski, pełnik europejski, pióropusznik strusi oraz narecznica szerokolistna. Na terenie parku 674 drzewa uznano za pomniki przyrody. Dużym osiągnięciem jest restytucja cisa, którego populacja wynosi obecnie ponad 1300 sztuk. Za najbardziej stabilne uważane jest środowisko gołoborzy z cenną florą i fauną. Przypuszcza się, że zbiorowiska niższych roślin, takich jak porosty, mszaki, wątrobowce, mogą mieć na gołoborzach pierwotny charakter. Większość powierzchni parku zajmują lasy z udziałem jodły i buka. Mniej liczne są bory sosnowe, bory mieszane sosnowo-dębowe z domieszką jodły, modrzewia, świerka i buka występujące w niższych partiach pasm górskich. Na siedliskach bogatszych występują grądy, zaś w miejscach wilgotnych i zabagnionych, bory wilgotne i bagienne oraz olsy. W ekosystemach leśnych stwierdzono występowanie 35 gatunków drzew. Gatunkiem specjalnej troski spośród drzew jest jodła pospolita, która przez szereg lat dominowała w lasach świętokrzyskich. Duże znaczenie mają dla parku tereny otwarte, które tworzą zbiorowiska łąkowe oraz gołoborza urozmaicające jego leśny krajobraz. Do osobliwości parku należy m.in. endemiczny świętokrzyski bór jodłowy Abietetum polonicum oraz stanowiska modrzewia polskiego na Chełmowej Górze.
Zwierzęta
Fauna parku reprezentowana jest przez ponad 4000 gatunków bezkręgowców oraz 210 gatunków kręgowców – w tym 187 objętych ochroną prawną. Z terenu parku opisano 8 nowych dla nauki gatunków bezkręgowców. Za najważniejszy walor fauny uważa się obecność gatunków górskich i północno-górskich. Są one zwykle składnikami najwartościowszych biocenoz, tj. boru jodłowego, buczyny i gołoborzy. Wyjątkowe pod tym względem są mięczaki, wśród których gatunki górskie stanowią 30%. Gatunki górskie występują również licznie wśród owadów. Wiele górskich, reliktowych gatunków zwierząt żyje w rumowiskach skalnych.
Kultura materialna i turystyka
Oprócz walorów przyrodniczych, na terenie parku lub w jego bezpośredniej otulinie znajdują się cenne zabytki architektury. Większość z nich ma charakter sakralny. Najcenniejszym zabytkiem jest zespół klasztorny Benedyktynów z pierwszej połowy XII wieku położony na Św. Krzyżu, w którym powstał prawdopodobnie najstarszy polski zabytek piśmiennictwa – Kazania Świętokrzyskie. Interesującym elementem krajobrazu są kapliczki. Do najbardziej znanych należą kapliczki św. Franciszka i św. Mikołaja położone przy szlaku turystycznym ze Św. Katarzyny na Św. Krzyż. Pozostałe obiekty zabytkowe znajdują się poza parkiem. Należą do nich klasztor sióstr benedyktynek z 1633 r. w Św. Katarzynie; kościoły w Bielinach – wczesnobarokowy z pierwszej połowy XVII wieku, w Bodzentynie – gotycki z połowy XV wieku oraz w Słupi Nowej – późnorenesansowy z drugiej połowy XVII wieku.
Do ważniejszych zabytków należą np. ruiny zamku biskupiego z drugiej połowy XIV wieku w Bodzentynie, wał kultowy wokół Łysej Góry z IX wieku, budynek dawnego opactwa szpitalnego z XVI wieku w Słupi Nowej oraz muzeum hutnictwa także w Słupi Nowej, gdzie odtwarzany jest w okresie tzw. „Dymarek” historyczny wytop żelaza. Na terenie parku i otuliny znajduje się też wiele obiektów upamiętniających walki i martyrologię z czasów powstań narodowych i wojen (głównie II wojny światowej). Walory przyrodnicze parku można poznawać korzystając z licznych szlaków turystycznych i muzeum przyrodniczo – leśnego na Świętym Krzyżu oraz ścieżek dydaktycznych.
Góry świętokrzyskie należą do najstarszych w Polsce na których terenie został założony Park Narodowy obejmujący ponad 7600 hektarów bogatych w gatunki roślin i zwierząt
Ceny biletów:
normalny – 5 PLN
ulgowy – 2,5 PLN
Godziny otwarcia:
codziennie
Świętokrzyski Park Narodowy
ul. Suchedniowska 4,
26-010 Bodzentyn
tel./fax.: 41 311 51 06
dyrekcja@swietokrzyskipn.org.pl
Źródło opisu: www.swietokrzyskipn.org.pl
Źródło zdjęć: www.swietokrzyskipn.org.pl
Dodane: 2008-05-20 02:02:44 przez Anonim
nina
10 maja 2009 at 17:57😆 super
Pomocna recenzjanina
10 maja 2009 at 17:58😉 są ok
Pomocna recenzjapiter419@op.pl
14 czerwca 2009 at 07:02zajefajne
Pomocna recenzjawandzia119
24 września 2009 at 11:40przecudowne zdjęcia! można się zakochać w tym miejscu…
Pomocna recenzjaogrodnikGordon
25 września 2009 at 17:46Park jest piękny. Bardzo lubię przebywać na tarasie widokowym na szlaku do Klasztoru.
Pomocna recenzjaaag
24 lutego 2010 at 15:06supcio:)
Pomocna recenzjaszwedzik155
24 lutego 2010 at 15:45Magiczne miejsce warte czasu!!!
Pomocna recenzjamarco
25 lutego 2010 at 15:13to jest zajebiste 😆
Pomocna recenzjaEminem
1 listopada 2010 at 17:17eee… zgadzam sie
Pomocna recenzjażona Eminema :*
3 listopada 2010 at 18:11aag
3 listopada 2010 at 19:59Zajebiste miejsce
Pomocna recenzjanina
3 listopada 2010 at 20:00ku..a zarąbiste miejsce
Pomocna recenzjaŁoś
14 listopada 2010 at 13:07mnie to sie podoba 😆
Pomocna recenzjaMArcHeWkA
25 listopada 2010 at 19:08Bardzo ciekawe :zzz
Pomocna recenzjawera
28 kwietnia 2009 at 14:23🙂 mnie to sie podoba
Pomocna recenzjawiśnia
14 grudnia 2010 at 21:11ogarnij się MArcHewkA
Pomocna recenzjanina
8 marca 2011 at 15:39nic ni rozumiec 😳
Pomocna recenzjawronka
3 maja 2011 at 12:55Nic tu niema!! :zzz 😥
Pomocna recenzjakrzyżowy
3 maja 2011 at 13:05Ostatnio wyjątkowi dyletanci turystyczni komentują to zacne i ciekawe miejsce 🙁 do piaskownicy dzieciory !
Pomocna recenzjalaska
12 maja 2011 at 17:25😛 8) 8) siema
Pomocna recenzjaKamilRysio
27 stycznia 2012 at 19:32Nic tu niema
Pomocna recenzjaroma2811
1 marca 2012 at 18:14Nic tu niema
Pomocna recenzjabardzo głupie
roma2811
1 marca 2012 at 18:16nic tu niema
Pomocna recenzjahistor
1 marca 2012 at 19:25Ostatnio wyjątkowi dyletanci turystyczni komentują to zacne i ciekawe miejsce 🙁 do piaskownicy dzieciory
Pomocna recenzjaPopieram !!! bardzo trafna sugestia ! ;):)
julia44444444444
12 września 2012 at 18:25nic tu niema co chce
Pomocna recenzjariNka
29 stycznia 2013 at 15:54Naprawdę zacne i ciekawe miejsce Polecam !
Pomocna recenzja?.,mnbvc
26 lutego 2013 at 22:01😀 😀 😀 no w końcu coś znalazłem, bo nigdzie nic nie ma
Pomocna recenzja?.,mnbvc
26 lutego 2013 at 22:08xD 😀 😀 no w końcu coś znalazłem, bo nigdzie nic nie ma ale nie ma nazw zwierząt 😥
Pomocna recenzjayy
15 marca 2013 at 20:03aha… 😡
Pomocna recenzjawiśnia
14 grudnia 2010 at 21:01nie rozumiem tego programu 😳
Pomocna recenzja