Zespół pałacowo-parkowy Branickich (XVIII w.)

Pałac Branickich, to jeden z najciekawszych zabytków Białegostoku, jedna z najlepiej zachowanych rezydencji magnackich epoki saskiej na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i cenny zabytek architektury późnobarokowej.

Zamek z prawdziwego zdarzenia, murowany, gotycko-renesansowy wzniósł w Białymstoku na polecenie Piotra Wiesiołowskiego budowniczy królewski Hiob Bretfs. Zamek posiadał dwie kondygnacje, dostępu broniła fosa i umocnienia ziemne. Syn Piotra ? Krzysztof Wiesiołowski został marszałkiem wielkim litewskim. Zmarł bezpotomnie w 1637 roku. W testamencie zapisał swoje dobra skarbowi Rzeczypospolitej.

W okresie potopu szwedzkiego w białostockim zamku przebywała chorągiew litewska podległa Januszowi Radziwiłłowi. Jednak żołnierze wypowiedzieli mu posłuszeństwo i pod dowództwem pułkownika Korotkiewicza przeszli na stronę królewską podporządkowując się Pawłowi Sapieże.

Za zasługi położone przez Stefana Czarnieckiego w wojnie ze Szwedami, Sejm Rzeczypospolitej nadał mu dobra białostockie. Czarniecki przekazał następnie Białystok wraz z zamkiem swojej córce Katarzynie Aleksandrze, żonie Jana Klemensa Branickiego stolnika koronnego. Od tego czasu zamek stał się siedzibą rodową Branickich Gryfitów.

Stefan Mikołaj Branicki, ojciec hetmana wielkiego koronnego Jana Klemensa Branickiego, zlecił przekształcenie pałacu w barokową rezydencję Tylmanowi z Gameren. Ten pochodzący z Utrechtu w Holandii inżynier wsławił się wcześniej m.in. budową pałacu Krasińskich w Warszawie i rezydencji prymasa Michała Radziejowskiego w Nieborowie. Trwająca w latach 1691 – 1697 przebudowa zmieniła całkowicie oblicze pałacu. Między innymi jedna z baszt została wykorzystana jako klatka schodowa. W drugiej baszcie usytuowano komnaty. Podczas kolejnej przebudowy podwyższono boczne oficyny, postawiono jońską kolumnadę, wiele rzeźb. Obok parku francuskiego założono park angielski. Dalszej rozbudowy pałacu dokonano już na polecenie Jana Klemensa Branickiego i jego żony Izabeli z Poniatowskich. Z dawnej wojennej przeszłości zamku obecnie widoczne są jedynie zarysy bastionu nie opodal stawu.

W 1754 roku hetman założył przy pałacu był pierwszą w Polsce uczelnię wojskową – Wojskową Szkołę Budownictwa i Inżynierii. Następnie mieściła się tu Szkoła Akuszeryjna, a od 1773 roku Szkoła Akademicka Zgromadzenia Białostockiego, którą stworzyła Komisja Edukacji Narodowej. Po śmierci hetmana Branickiego, spadkobiercy sprzedali rezydencję królowi pruskiemu. W okresie zaboru rosyjskiego Pałac został zdewastowany.

W czasie II wojny światowej prawie doszczętnie zburzony, odbudowany w latach 1946-1960, nawiązując do stanu z XVII wieku.

Obecnie ma tu siedzibę rektorat Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Informacja Turystyczna. Adres: woj. podlaskie

15-440 Białystok, ul. Malmeda 6

Tel.: 085 732 68 31

Fax: 085 732 68 31

Źródło opisu: pl.wikipedia.org
Źródło zdjęć: commons.wikimedia.org
Dodane: 2008-03-09 17:52:55 przez Gorroz

Lokalizacja