Zaloguj się

Kościół pw. św. Bartłomieja w Gliwicach-Sobiszowicach Inne, Inne

Toszecka 36, Gliwice
Opis

Świątynia, potocznie nazywana Starym Kościołem (w celu jej odróżnienia od parafialnego, neogotyckiego kościoła pod tym samym wezwaniem) jest obecnie kościołem rektorskim rzymskokatolickiej parafii pw. św. Bartłomieja, która leży w dekanacie Gliwice Sośnica należącym do diecezji gliwickiej. Do czasu konsekracji nowego kościoła pw. św. Bartłomieja na początku XX w., pełniła jednak funkcję kościoła parafialnego.

Według najstarszych źródeł kościół i parafia powstały około 1232 r. Potwierdzeniem tezy, iż świątynię wzniesiono dzięki zakonowi rycerskiemu Templariuszy jest Czerwony Krzyż Maltański – symbol Zakonu – stanowiący część zachowanej polichromii kościoła. Nie ma jednak żadnych pisemnych dowodów na potwierdzenie tezy o rycerskim rodowodzie świątyni. Utrzymuje się natomiast, że prezbiterium i zakrystia pochodzą z XV w., a nawa i wieża – z XVII w.

Kościół reprezentuje styl gotycki. Prawdopodobnie pełnił niegdyś funkcje obronne, o czym świadczą niektóre elementy jego architektury. Budowla jest murowana, a jej dach został pokryty gontem.

Wewnątrz na uwagę zasługują przede wszystkim ołtarz i ambona, które reprezentują styl barokowy. Wykonane zostały z drewna. Zostały pomalowane w taki sposób, iż imitują charakterystyczny dla barokowego wystroju wnętrz pozłacany marmur. Polichromie na suficie prezbiterium mają prawdopodobnie z XV-wieczny rodowód.

Kościół otoczony jest zabytkowym murem z kamienia.

Data lub czas powstania

XIII w.

Kościół został zbudowany około 1232 r.

Materiał budowlanyKościół murowany.
Historia

Wzmianki o parafii i kościele pw. św. Bartłomieja sięgają XIII w. Według najstarszych źródeł kościół i parafia powstały około 1232 r. Swój początek zawdzięczają jakoby zakonowi rycerskiemu Templariuszy, przybyłemu na Śląsk z Moraw. Do parafii Szobiszowice (leżącej w tym czasie poza granicami miasta Gliwice i funkcjonującej jako osobna miejscowość) należały w tym czasie także wioski: Ligota, Żerniki i Szałsza. W 1900 r. część parafii usamodzielniła się i utworzono nową – pw. św. Rodziny.

XIII-wieczny kościół pw. św. Bartłomieja spełniał do 1911 r. funkcję kościoła parafialnego. Był jednak na tyle mały, iż pomimo wyodrębnienia z parafii innej parafii pw. św. Rodziny, nie był on w stanie pomieścić wszystkich wiernych. Zdecydowano się więc na wzniesienia nowej świątyni parafialnej. I tak, po wybudowaniu w latach 1907–1911 nowego, monumentalnego, neogotyckiego kościoła przy ulicy Bernardyńskiej, stary kościół stracił funkcję świątyni parafialnej na jego rzecz.  

Nowy kościół, zaprojektowany przez wrocławskiego architekta – Ludwika Schneidera – został konsekrowany w 1911 r. przez kardynała Koppa. Świątynia jest orientowana i posiada neogotycki wystrój wnętrz. Znajdują się w niej potężne 60-głosowe organy Paula Berschdorfa z Nysy, które są największymi w całych Gliwicach. Stanowią one zarazem wspaniały zabytek na skale światową. Ogromna świątynia może pomieścić około 6 000 osób. Kościół posiada wieżę o wysokości 92 m.

Pierwszym prymicjantem w nowym kościele był w czerwcu 1911 r. ks. Józef Ferche – późniejszy biskup pomocniczy we Wrocławiu. W 1931 r. usamodzielniono kolejną parafię pw. św. Jana Chrzciciela w Żernikach, a w 1935 r. wyodrębniono jeszcze jedną samodzielną parafię przy nowo wybudowanym kościele pw. Chrystusa Króla. W 1994 r. erygowano parafię pw. Matki Bożej Kochawińskiej na osiedlu Kopernika w Gliwicach.

Warto dodać, iż przy starym kościele, w latach 1941–1946 funkcjonowała lokalia św. Elżbiety.

Forma ochrony prawnej

Kościół jest wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków pod nr rej. A/177/06 z 02/11/1956, 10/03/1960 i 16/04/2006. W rejestrze figurują również cmentarz kościelny i ogrodzenie murowane (pod tym samym numerem).

Położenie obiektu

Kościół znajduje się przy ulicy Toszeckiej na terenie gliwickiej dzielnicy – Sobiszowice.

Dostępność

Obecnie kościół nie jest dostępny dla zwiedzających. Jego wnętrze można jednak zobaczyć podczas wirtualnej wycieczki na stronie www.gliwice.eu.

Źródła, informacje w Internecie

www.staszekp.republika.pl/bart-h.html

www.gliwice.eu

Źródło opisu: http://www.map4u.pl/pl/poi/3280661
Źródło zdjęć:
Dodane: 2014-09-05 19:48:00 przez sport.96

Lokalizacja

Dodaj Komentarz

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Ocena ogólna